คานเป็นหนึ่งในโครงสร้างที่สำคัญที่สุดในการสร้างอาคาร โดยมีทำหน้าในการรับน้ำหนักของโครงสร้างชั้นบนทั้งหมด ไม่ว่าจะเป็น หลังคา พื้น ผนัง จากนั้นถ่ายโอนมายังคาน และเสา ซึ่งคานที่อยู่ส่วนล่างสุดของอาคาร เราจะเรียกกันว่า คานคอดิน ในขณะที่คานที่อยู่ด้านบนจะเรียกตามชั้น เช่น คานชั้น 1 คานชั้น 2 หรือชั้นอื่น ๆ เป็นต้น
แต่หลายคนอาจสงสัยว่า ในการสร้างโครงสร้างคานนั้น แบบข้างคานเสริมเหล็กนำไปใช้ทำอะไรได้บ้าง? สำคัญอย่างไร? วันนี้เราจะพาไปหาคำตอบพร้อมกัน!
แบบข้างคานเสริมเหล็กคืออะไร ใช้ทำอะไร?
แบบข้างคานเสริมเหล็กหรือที่เรียกกันอย่างกว้างขวางว่าโครงสร้างคอนกรีต เสริมเหล็ก (คสล.) คือ การผสมผสานของคอนกรีนที่มีความแข็งแรง ทนทาน ทนต่อแรงกดดันหรือแรงทั้งหมดภายในโครงสร้าง (Dead Load) เข้ากับโครงสร้างเหล็กหรือเหล็กที่ใช้ในงานโครงสร้าง ซึ่งมีความยืดหยุ่นสูง ทนต่อแรงเฉือนและแรงสั่นสะเทือน (Shear Force) ได้ดีมาก
ซึ่งพอรวมกัน นอกจากจะช่วยในเรื่องของการเพิ่มความแข็งแรง ยืดหยุ่นให้กับตัวอาคารที่สร้างแล้ว ยังช่วยประหยัดต้นทุนได้มากกว่าการใช้โครงเหล็กเพียงอย่างเดียวมาก ที่สำคัญก็คือ สามารถลดขั้นตอนในการก่อสร้างและง่ายกว่าการใช้แบบคานแบบไม้เป็นอย่างดี ซึ่งปัจจุบันแบบไม้นั้น ไม่เป็นที่นิยมในประเทศไทยแล้วเนื่องจากต้นทุนสูงมาก หาได้ยากและต้องทำลายทรัพยากรธรรมชาติเป็นอย่างมาก
ซึ่งแบบข้างคานเสริมเหล็กนั้น ง่าย ๆ คือใช้เพื่อเสริมความแข็งแรงให้แก่ตัวโครงสร้างอาคารนั่นเอง
ในปัจจุบันนี้ มีแบบข้างคานกี่ประเภท?
- คานไม้ มีข้อดีคือ ได้อรรถรส สีสันสวยงาม แต่มีข้อจำกัดหลายอย่าง เช่น ราคาสูงมากกว่าเหล็กและคอนกรีต ช่างที่ทำต้องมีความชำนาญสูงมากซึ่งมีค่าแรงสูงตามไปด้วย
- คานเหล็ก มีข้อดีคือ ประหยัดเวลาในการประกอบติดตั้งโครงสร้างอาคารและเหมาะกับการใช้สร้างอาคารสูง เช่น คอนโดมิเนียม ซึ่งเป็นที่นิยมกันอย่างแพร่หลายในต่างประเทศ แต่มีข้อจำกัดคือ ต้องใช้ช่างที่มีความชำนาญในการเชื่อมเหล็กเข้าด้วยกันและจำเป็นต้องมีการทาสีเพื่อป้องกันการเกิดสนิมซึ่งเป็นการเพิ่มต้นทุนก่อสร้างเข้าไปอีก และที่สำคัญต้องหมั่นบำรุงรักษาตลอดอย่างสม่ำเสมอ
- คานคอนกรีต เสริมเหล็ก มีข้อดี คือมีความแข็งแรง ทนทานได้ทุกแรง และเป็นที่นิยมอย่างมากในปัจจุบัน และประหยัดต้นทุนกว่าการใช้คานไม้และคานเหล็ก ที่สำคัญคือไม่ต้องบำรุงรักษาบ่อยเท่าคานเหล็ก แต่มีข้อจำกัดในเรื่องของความสูง ซึ่งหากนำไปสร้างอาคารสูง อาจต้องระมัดระวังเรื่องรอยแตกของโครงสร้างเป็นอย่างมาก
แบบข้างคานเสริมเหล็กสำคัญอย่างไร?
แบบข้างคานเสริมเหล็ก จริง ๆ แล้ว เป็นส่วนที่สำคัญมากที่สุดองค์ประกอบหนึ่งของอาคาร เพราะเปรียบเสมือนโครงสร้างกระดูกของมนุษย์ทั้งร่างกาย ซึ่งหากขาดแบบข้างคานเสริมเหล็กนี้ไปแล้ว ตัวอาคารจะไม่สามารถก่อสร้างได้เลยตั้งแต่ขั้นแรก เพราะไม่มีโครงสร้างหลักของตัวอาคาร
ซึ่งในทิศทางเดียวกัน หากแบบข้างคานเสริมเหล็กไม่มีคุณภาพหรือไม่ได้ตามมาตรฐานตามหลักวิศวกรรมจะก่อให้เกิดอันตรายต่อชีวิตและทรัพย์ของผู้ใช้งานในอาคารและบริเวณใกล้เคียงได้ ซึ่งเรียนโครงสร้างที่ไม่ได้มาตรฐานนี้ว่า “โครงสร้างวิบัติ”